Slik helsar dei våren velkommen rundt i verda

Ulike land ønskjer våren velkommen på kvar sin måte, nokre feirar med bål, medan andre går i tog. Det dei fleste har til felles er at våren symboliserer ein ny start.

Når snøen smeltar ser vi meir og meir sol for kvar dag, dei første blomstrar- og løvklasane dukkar opp på trea, det blir varmare og overalt vi kan møta vårblomar.

Våren har alltid vore viktig for menneskje over heile verda, og har ofte vore knyta til religiøse seremoniar.

«Martenitsi» – bulgarsk amulett hange på eit tre, av Gustav Flickr, CC BY-SA 2.0

Kvittar seg med alt vondt

Bulgararar feirar våren 1. mars med Baba Marta. På denne dagen gjev dei kvarandre amulettar laga av raudt og kvitt garn som kallast Martenitsi. Desse skal verna eigaren mot vonde makter og ulykker, og sikra helse og suksess gjennom heile året.

For at det heile skal gå i oppfylling bør du bera dei, til dømes i form av eit armband, til du ser den første storken eller svala det året.

Så gøymer dei amuletten sin under ein stein, henger han på eit tre eller kastar han i elva, og med det blir dei kvitt alt vondt.

Bord dekorert for nauruz festival i Iran med all tradisjonell mat. Foto: Persian Dutch Network, CC BY-SA 3.0

Iran

Nauruz er ein gammal persisk festival for vårjamdøgn, som har over 3000 år og er knytt til landbruket. Den eldgamle skikken var å rydda grundig i leilegheita og garden, nedbetala gjeld og forsona seg med naboane.

Deretter blir også laga ein tradisjonsrik rett laga av sju planter som byrjar med bokstaven «s» i det persiske alfabetet – kvitlauk, eple, vineddik, sumakbær, kveitekimpudding, bygg eller kveite, tørka olivenfrukt.

Desse plantene er symbol på atterføding av livet, overflod, kjærleik, medisin, skjønnheit, soloppgang og uthald.

Basar med kinesiske nyttårsdekorasjonar. Foto: Calvin Teo, (CC BY-SA 3.0)

Kina

Kinesisk vårfeiring er sentrert rundt symbolet “chun dao”, som betyr at våren har komme. Symbolet blir hengd framfor inngangen til husa. Striper av raudt papir er limd rundt butikkvindauge for å tiltrekkja seg suksess og lykke.

Det nye året er ei ny byrjing for det kinesiske folket, og at alle bør gjera det som gjer dei lykkelege.

 

https://sv.wikipedia.org/wiki/Valborgsm%C3%A4ssoafton#/media/Fil:Valborg_akalla.jpg
Akalla, en forstad til Stockholm, Sverige. Foto: Henryk Kotowski, CC BY 2.5

Sverige

Natta mellom 30. april og 1. mai er kallast Majbrasan eller Valborgs-mässoafton. Denne kvelden tennast det bål over heile Sverige. Svenske folk samlar seg rundt bålet og syng songar om å seia farvel til vinteren og hei til våren, så dansar og festar dei daggry.

Ifølgje nordisk tradisjon var denne natta spøkjelsestid i Skandinavia. Ein trudde òg at ein kunne møta dvergar, nissar og rusalkaer, og at den som opplevde det skulle bli utstyrt med ekstraordinær visdom og mot.

Denne dagen er også studentferie i Sverige. Ungdom som går ut frå vidaregåande tek på seg kvite capser med eit visir som det er eit merke med ei lyre på – eit symbol på eksamen og vegen inn i vaksenlivet. Ungdommane dreg til byen for å ha det gøy og feira, litt som russetida i Noreg.

https://en.wikipedia.org/wiki/Imbolc#/media/File:Imbolc_Festival_February_3rd_2007.jpg
Fakkeldans på Imbolc-natta. Foto: Steven Earnshaw, CC BY 2.0

Irland

I Irland er Imbolc den første vårfestivalen som startar prosessen med å forvisa vinteren. Irane går i fakkeltog om natta. Det er då folk forlèt heimane sine for å møta jordsvinet, leita etter snøklokker og helsa på sola.

https://pl.wikipedia.org/wiki/Marzanna#/media/Plik:Marzanna,_Miasteczko_%C5%9Al%C4%85skie_2015.jpg
Marzanna – ei høgdokke som symboliserer vinteren. Foto: Marta Malina Moraczewska, CC BY-SA 4.0

Polen

I polsk tradisjon for å ønskja våren velkommen lagast det halmbilete som smeltast for å framkalla våren. Ein gjekk ut frå at å drepa Marzanna ville fjerna effekten av denne demoniske karakteren – vinteren.

På denne dagen kan barn «lovleg» skulka skulen. Ein liknande tradisjon finst i Ukraina, Slovakia og Litauen, der eit slikt dukka av tørre blomstrar eller høg bør brennast.

https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Falla_infantil_Poeta_Altet_burning%26sparking.jpg
Ein brennande skikkelse på slutten av festivalen. Foto: Public Domain

Spania

I Spania feirar dei våren som festivalen til elden, Las Fallas. På den tida blir fyrverkeri presentert på spanske torg.

Deltakarar av festivalen byggjer enorme bilete som viser karakterar og scener frå det sosiale og politiske livet.

På den siste dagen av ferien blir bygningar brent for å symbolisera reinsinga av jorda frå vinteren.

https://en.wikipedia.org/wiki/Sechsel%C3%A4uten#/media/File:Sechselauten_2007_Boegg_Burning.JPG
Farvel til vinteren ved å brenna eit bål med ein snømann. Zurich, Sveits. Foto: Guérin Nicolas, CC BY-SA 3.0

Sveits

Den tredje måndagen i april blir arrangert Sechselauten-festivalen ved Zürichsjøen. På denne dagen marsjerer ein parade på fleire tusen gjennom byen, på veg mot innsjøen. Ved sjøen blir eit enormt bål tend, og på toppen av det er ein snømann med hovudet fylt med fyrverkeri.

https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Songkran_012.jpg
Folk sprutar vatn på kvarandre i ein av byane i Thailand. Foto: Takeaway, (CC BY-SA 3.0)

Thailand

I Thailand er den første vårdagen nært knytt til nyttår eller Songkran. Då er det ein flott vassfestival. Alle får spruta utan grenser – ein skikkeleg vasskrig følgjer!