Fakta: Vikingtida
Vikingtida er ein epoke i nordeuropeisk historie som strekker seg frå siste del av 700-talet til midten av 1000-talet.
Tida var prega av vikingane, skandinaviske krigarar og handelsfolk som drog på tokt i Europa og spreidde vald og varer. Vikingtida overlappa og gjekk over i mellomalderen.
Harald Hårfagre (850–932)
Harald Hårfagre blir rekna som den første kongen som herska over ein stor del av Noreg. Ifølgje segna nekta han å klippa håret sitt før han vart den einaste kongen av Noreg. Måleriet viser Harald Hårfagre (til høgre) og far hans Halvdan Svarte frå Flatøybok (ca. 1390). Motivet viser Harald Hårfagre som tek imot Noreg frå hendene til far sin.
Eirik Blodøks (885–954)
Konge av Noreg mellom 933 og 935 og son av Harald Hårfagre. I det siste leveåret til faren kom Eirik i strid med brørne sine, som ønskte å styra sjølv i dei landsdelane der dei sat som småkongar. Eirik overvann og felte fleire av brørne. Det gjorde at han blei hata og fekk tilnamnet «Blodøks».
Håkon den gode (918–961)
Konge av Noreg frå 930-talet til 960. Han var son av Harald Hårfagre og tenestekvinna Tora Mostrastong, og vart fostra opp hos kong Athelstan i England. Der vart han oppdratt som kristen. I 930-åra kom Håkon til Trøndelag, vart tatt til konge og fordreiv halvbroren Eirik Blodøks. Håkon var den første kongen som freista å innføra kristendommen i Noreg, men gav opp då han møtte motstand.
Olav Tryggvason (963–1000)
Konge av Noreg mellom 995 og 1000. Før han vart norsk konge deltok Olav i vikingferder, spesielt i England i byrjinga av 990-åra. Her vann han store rikdomar som han hadde med seg til Noreg. Han er mest kjent for å omvenda store delar av landet til kristendommen.
Olav Haraldsson, kjent som Olav den heilage (993–1030)
Konge av Noreg mellom 1015 og 1028. Han var krigsherre i England og Frankrike før han vende tilbake til Noreg. Olav såg det som kallet sitt å sameina Noreg til eit kristent rike. Han vart erklært som rikshelgen etter han døydde i slaget på Stiklestad 29. juli 1030.
Magnus den gode (1024–1047)
Konge i Noreg mellom 1035 og 1047 og i Danmark frå 1042 til 1047. Han var son av Olav den heilage og Alvhild, ei tenestekvinne på kongsgarden. Han drog nytte av at brutaliteten i folket var på veg ned og dessutan ønsket til vikingane om å gjeninnføra monarkiet. Monarki er ei styreform der den øvste representanten til staten, monarken, er ein regjerande fyrste i ein sjølvstendig stat. Magnus den gode døydde i 1047, under eit krigstog. Året før hadde han måtta anerkjenna halvbroren til faren, Harald Sigurdsson (Harald Hardråde), som medkonge i Noreg.
Harald Hardråde (1015–1066)
Konge av Noreg mellom 1045 og 1066. Det første året regjerte han saman med Magnus den gode. Han fall i slaget ved Stamford Bridge, som markerte slutten på vikingtida.
Kjelde: Store Norske Leksikon / Wikipedia
